22 Primo piano AA
AA
tracce 5/2020
Note
Sottolin.
Giobbeeisuoiamici(olastampaspagnoladifrontealCoronavirus) IgnacioCarbajosaPèrez,AlfonsoCalavia Unviaggiotralecolonnedeigiornaliibericialtempodell’emergenza.Davantiall’imprevedibile,ritroviamoledueposizionicheemergononeldialogotrailpersonaggiobiblicoeisuoicompagni.Chischivaladomandaechichiedeunsignificato

ComealbiblicoGiobbe,larealtàsièimprovvisamenteimpostasudinoisenzaalcunostacolo,strappandoilvelodell’abitualetorpore.LoscrittorespagnoloJoséÁngelGonzálezSainzlohasottolineatoconforza:«NellavitadiunPaeseodiunapersona,cisonomomentiincuilarealtà,larealtàpiùspietatamentereale,lapiùcrudaemeno“cucinata”daricetteecuochicondiversementalitàestorie,irrompeimprovvisamenteconunaviolenzaspaventosaallaqualenoneravamoabituati»(ElMundo,20marzo). InquestigiornièmoltointeressanteseguirelastampaspagnolaperchéinessapossiamoripercorrereildialogotraGiobbeeisuoiamici.Ricordiamoche,nellapaginadellaSacraScrittura,troviamodueposizioniaconfrontodavantiallasventura.DaunapartequelladiGiobbe,chesilasciatoccaredallatragediaealzalavocedomandandounsignificato,convocandoDiodavantialtribunaledellasuaesigenzadigiustizia.Dall’altragliamicidiGiobbe,chericonduconotuttoaciòcheègiàconosciutoerifiutanodimettereindiscussioneleloroteorie(compresal’immaginediDio)apartiredall’urtodellarealtà.Nonc’èspazioperledomande. GiàJuliánCarrón,nellaletteraindirizzatail12marzoatuttoilmovimento,presentaval’alternativadescritta:«Inquestesettimaneciascunopotràvederequaleposizioneprevaleinsé:seunadisponibilitàadaderirealsegnodelMistero,aseguirelaprovocazionedellarealtà,oppureillasciarsitrascinaredaqualunque“soluzione”,proposta,spiegazione,purdidistrarsidaquellaprovocazione,evitarequellavertigine». LasciamocheglistessiamicidiGiobbesipresentinocomeattoriinunacommedia.ComenellibrodellaBibbia,cenesonotre,cherappresentanomodidiversidiaffrontarelarealtàschivandoledomandecheladisgraziacisuggerisce. Elifaz,ilprimoamico(quellochediceaGiobbe:«Chiamapure!C’èqualcunochetirisponderà?»),sivesteda“buddista”.Datochelasoddisfazionedeinostridesideristaoltrelaportaorachiusa–,chiudiamoanchenoiilrubinettodeldesiderio,comeproponeLorenaG.Maldonado:«Oraabbiamotempodidiventarebuddistisecidaretelapossibilitàdiesplorarecosasuccedeanondesiderare.O,almeno,desideraresenzaunasoddisfazioneimmediata»(ElEspañol,28marzo).Èunaposizionechesiinsinuanell’equilibriochePilarRaholarivendicapersé:«Sonoottimistadinaturaehol’enormefortunaditirarmisurapidamentequandogliartiglidelpessimismocercanodiintrappolarmi,malanostalgiaèunsentimentoresiliente,difficiledaneutralizzare,perchésiesprimeinunadolcetristezzacheunpo’difelicità.Avoltelatristezzapuòesserebella,anchepiacevole.Mapuòanchescatenarsi,perchéognimomentotristehailsuodemoneaccovacciato,prontoadafferrarci,perciòmettoilfrenodellarazionalitàall’emotivitàgaloppante,elentamentetuttoritrovailsuoequilibrio»(LaVanguardia,5aprile). Poientrailsecondoamico,Bildad(quellochechiedeaGiobbe:«PuòforseDiodeviareildirittoosovvertirelagiustizia?»),questivestitodauomorazionale,perilqualetuttalarealtàsiriduceaciòchelaragionescientificapuòmisurareespiegare.PepaBuenocelopresenta,rivelandocilasuaingenuapretesa:«Siamosconcertatichelascienzanonsiamonolitica.NoinoncredenticorriamoilrischiodisperarechelascienzasiaunperfettosostitutodelDiodeicredenti:risposteuniche,chiareesoprattuttoinfallibili.Sappiamochenonècosì,manonloprendiamoinconsiderazionefinchénonèilnostroturno.Eoratoccaanoi,tuttiinsiemeeincircostanzemoltodrammatiche»(ElPaís,25marzo). Sesiamofortunati,eceneliberiamo,tuttobene,maseilpiccoloinsettotitocca,evvivalarassegnazione,comeproclamaÁngelF.Fermoselle:«Hocercatodispiegareamiafigliaquindicenne,credosenzafortuna,cheavoltelavitafaschifo,enonpossiamofarnienteperevitarlo.Echeanchenoiadultinonriusciamoacapireperchéstaaccadendoquesto,poichénonc’èunaspiegazione.EcheilpadredellasuaamicaAliciahalottatofinoinfondo;echeimedicil’hannoaiutatocontutteleloroforze,manonèbastato.IlCoronavirushasconfittotutti»(ElEspañol,2aprile).Unaconstatazionescientifica. Aquestopuntoentrailterzoamico,Sofar,moltopiùpraticoeottimistadelprecedente.«Intempidiconfinamentobisognadistrarsi,nonc’èmigliorantidolorificodelpiacere!».Purabeneficenzaneinostriconfronti,comealcunegeneroseoffertedipornografiasuInternetacuisiriferisceQuimMonzóinunaltroarticolo:«Orafannoquestaoffertaaglispagnoli:“Invistadell’espansionedellequarantene,estendiamol’accessogratuitoaPornhubPremiumdurantequestomeseainostriamiciinSpagna,peraiutarliapassareiltempodivertendosi”»(LaVanguardia,19marzo).Diqualcosadobbiamopurmorire,manonricordatecelo,uccellidelmalaugurio!SusanaQuadradoadottalastrategiadelcarpediem:«Finchénonarriveràquelgiorno,usciteinstradaecamminatecongustosulmarciapiede.Cambiodistrategia.Sentirsivivièilmassimo!Esedevearrivarelafinedelmondo,cheticolgamentrefail’amorecomesenoncifosseundomani»(LaVanguardia,29febbraio). PassiamooraalsantoGiobbe,chehasopportatopazientementeiconsiglideisuoi“amici”.Haamalapenaleparoleperribattere;lasuaferitagliduoleeloassilla.Lasuavitaprecedenteèentrataincrisielevecchierispostenongliservonoanulla.Lasuabattagliaèun’altraenonvuoledistrarsi:luicercaunperché.EchiamaDiostessointribunale. Daquandolaminacciaèarrivataallanostraporta,lastampaspagnolasièpopolatadi“uominidiHus”.Giobbehariapertolabocca,sollecitatodallecircostanzeavverse.Chisilasciatoccaredaldrammaripeteunaparolachehailsaporediunascoperta:“vulnerabilità”.Sembravaqualcosachel’orgogliosouomomodernosifosselasciatoallespalle,comericonosceJorgeGalindo:«C’èun’ariaunpo’strana,comeseprovenissedauntempochegiàcredevamosuperato.Untempoincuilavita,ilbenessereelaconvivenzadituttieranounpo’piùfragili.Covid-19ciharestituitounapartedellanostraumanità,cheèlegataaquellavulnerabilitàdimenticata»(ElPaís,12marzo). Lapretesaracchiusanelprogressoscientifico,cispiegaPedroG.Cuartango,sirivelanelleparoledelserpentetentatoredelParadiso:«Saretecomedèi»,ma«proprionell’istanteincuil’uomoaccarezzal’agognataimmortalitàpromessadalserpente,unvirussconosciutosifabeffedituttelenostrecertezzeeciponedifrontealladolorosaconsapevolezzadeinostrilimiti»(ABC,13marzo).«Abbiamobisognodiappigliacuiaggrapparcimentreaccadetuttociò»,concludeRafaelMoyano(ElMundo,21marzo). Ma“vulnerabilità”nonèsolounaparoladimoda.Chilasperimenta,comeilvecchioGiobbe,soffre,sisenteperduto,comericonoscecondisarmantesinceritàIsabelCoixet:«Tuttociòchedavamoperscontatooranonc’èpiù.Eciòchecisiapredavantièunafittanebbia,benlontanadallaluce.Riconoscochenonsocomeviverequest’ora,questiminutichepermestannodiventandoeterni»(ABC,31marzo).Lanebbiadiventaancorapiùoscuraquandolamortecisipresentadavanti.L’avevamodimenticata,diceAntoniPuigverd,ma«arrivaunviruscaricodipaureeisteriamediatica,forsesoloperricordarcicheesistelamorte.Peraiutarciarecuperareilsensodellavita»(LaVanguardia,26marzo).«Abbiamocosìtantamortedavantiagliocchi»,aggiungeJorgeM.Reverte,«chenonriusciremomaiacapirla,cioèacoglierneminimamenteilsignificato,eforseperquestoresistiamo,conpochissimeeccezioni,alsuorichiamo»(ElPaís,3aprile). Ladomandadisignificato,cheinSpagnaètantotrascurata,siinsinuatralecrepediunmondoinfrantumi.«Siamostatianestetizzatipertroppotempo»,diceNuriaLabari,«facendopartediunsistemachetroppospessosisbagliasullecosefondamentali»(ElPaís,18marzo).Nonsitrattadiriflessioniprofonde.Lamorteèquelladiunapersonacaracheèdasolainunospedale.IgnacioCamachosirivolgecosìaunamadremalata:«Oggitiaccompagnanosoloquegliangelicustodiintutaprotettiva,mentretuttinoioffuschiamoivetridellenostrefinestreappannandoleconlasperanza.Nonsoseservapregare,comedicevamoquellamattina,sel’energiacosmicadicuiparlanoquellidelpensieropositivosiaabbastanzafortedafartialzaredalletto.(…)Maqualcunodeveudirequestogridointerraoincielo»(ABC,24marzo). ToccaaDiorispondereaquestogrido,innalzatoalcielodirettamenteoindirettamente.Edèchiaro,comenellibrodellaBibbia,chesolochihalasciatospazioalgridooalladomandapuòintercettareunapossibilerisposta. IgnacioCarbajosaPérezèsacerdotedellaDiocesidiMadrid,ordinariodiAnticoTestamentoall’UniversitàSanDamasodiMadridedirettoredellarivistaEstudiosBíblicos.ÈresponsabilediCLinSpagna. AlfonsoCalaviaèprofessorediLinguaeLetteraturaspagnolaall’istitutoSanIgnaciodeLoyoladiTorrelodones,Madrid.SeguelarealtàeducativaBeEducationecollaboraconUltreya.